Paano ba wawalisin ang Senado at Kongreso sa Gitna ng “Flood Control” Scam?

Sa gitna ng nagbabagang iskandalo tungkol sa anomalya sa mga pondong inilaan para sa flood control projects, muling naglalabasan ang tanong: ano ang puwedeng mangyari sa mga mambabatas na masangkot sa katiwalian, at paano kaagad papalitan ang mga nawawalang lider sa Senado at Kongreso?
Narito ang masusing pagsusuri sa mga isyung umiiral ngayon at kung paano ito maaaring sumunod sa konstitusyon.
Ang Kasalukuyang Krisis: Flood Control Scam.
Ang isyu ng korapsyon sa flood control projects ay unang naging pambansang usapin nang ilahad ito ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. sa kaniyang State of the Nation Address noong July 28, 2025. Ayon sa paliwanag ng pamahalaan, may ₱545 bilyon na halaga ng flood control projects sa nakalipas na ilang taon — subalit marami rito ang “ghost projects” (mga proyektong binayaran ngunit hindi talaga ginawa) o hindi ayon sa tamang espesipikasyon.
Mula rito, nagbukas ang Senado at ang Kongreso ng magkahiwalay na mga pagdinig tungkol sa nasabing anomalya.
Sa isang makapigil-hiningang testimonyo, sina Pacifico at Sarah Discaya — may-ari ng isang kontraktor — ay nagsabing may humigit-kumulang 17 Kongresista ang humihingi ng 25% kickback mula sa halaga ng kontrata para sa flood control upang makalusot sa proyekto.
Dalawang dating inhinyero ng DPWH, sina Brice Ericson Hernandez at Jaypee Mendoza, ay nagpahayag na mula pa noong 2019 ay ginagamit ang substandard na materyales o di sumusunod sa disenyo upang may mapundar na kickbacks sa mambabatas at opisyal.
Ang imbestigasyong ito ay nagbunga ng malawakang galit sa publiko, protesta sa lansangan, at pagpapaulat ng mga kasong kriminal mula sa NBI laban sa mga mambabatas at dating opisyal.
Magkakasunod din ang mga pagsibak at pagbabago sa pamunuan ng Senado at Kongreso — ang Senado ay nagkaroon ng “coup” laban kay Sen. Francis Escudero bilang Senate President, na maraming komentaryo ang nagsasabing may kaugnayan ito sa pagsisiyasat sa iskandalo.
Ang Rep. Zaldy Co, na unang nabanggit sa iskandalo, ay nagbitiw sa kanyang pwesto bilang kongresista habang hinaharap ang mga imbestigasyon.
Sa ganitong kalagayan, marami ang nagtatanong kung ano ang nakasaad sa Saligang Batas kapag ang marami sa mga mambabatas ay nasangkot sa katiwalian, at kung paano sila pwedeng agad na mapalitan.
Ano ang Sinasabi ng Saligang Batas sa May Katiwaliang Opisyal
a.) Mga Opisyal na Mapatunayang Katiwali
Sa Konstitusyon ng 1987: Art. XI, Section 2:
Ang mga mataas na opisyal (Pangulo, Pangalawang Pangulo, Ombudsman, mga mahistrado, at iba pa) ay maaaring tanggalin sa pamamagitan ng impeachment para sa katiwalian, suprisyo sa batas, o pagsasayang ng tiwala. Art. XI, Section 3: Para sa mga opisyal na hindi sakop ng impeachment (tulad ng Senador, Kongresista, lokal na opisyal), maaari silang imbestigahan, suspendihin o tanggalin kapag may hatol ng korte, at ma-disqualify sa paghawak ng anumang pampublikong posisyon. Bukod rito, may mga batas tulad ng RA 3019 (Anti‑Graft and Corrupt Practices Act) at RA 6713 (Code of Conduct / Ethical Standards) na nagsasaad na ang sinumang opisyal na mapatunayang nagkasala ay:
- Tatanggalin mula sa tungkulin
- Hindi na puwedeng tumakbo muli o maghawak ng anumang opisyal na posisyon
- Mawawala ang mga benepisyo tulad ng pensiyon o iba pang pribilehiyo
Sa madaling salita, may legal na daan para alisin at ipataw ang parusa sa mga opisyal na nasangkot sa katiwalian.
b.) Mass Resignation o Pagtanggal sa Marami sa Senado/Kongreso
Kung iilan lang ang mawawala, puwede silang mapalitan sa pamamagitan ng special election. Ngunit paano kung maraming mambabatas ang sabay-sabay na matanggal o bumitiw?
Narito ang mga legal na kalakaran:
- Kongreso — House of Representatives: Ayon sa Article VI, Section 9, kapag may bakanteng puwesto, puwedeng magdaos ang COMELEC ng special election upang punan ito.
- Senado: May batas (tulad ng RA 6645) na nagsasaad na kung may bakanteng upuan, pwedeng itawag ang special election, karaniwang kasabay ng susunod na pambansang halalan, maliban kung may batas na nagsasabing gagawin ito nang mas maaga.
Gayunpaman, ang pagpupuno sa maraming bakanteng puwesto nang sabay ay maaaring magtagal. At sa pagitan ng pag-alis at pagpasok ng mga bagong mambabatas, maaaring mawalan ng quorum sa Senado o Kongreso — kaya hindi makapagpasa ng batas, di makapagsagawa ng regular na sesyon, o hindi makaresponde agad sa krisis.
c.) Quorum at Paralisis
Sa Batas at sa mga internal na alituntunin ng Senado at Kongreso, kailangan ang umiiral na bilang (quorum) para makapagdesisyon. Kung ang quorum ay wala, hindi puwedeng isagawa ang ordinaryong lehislatibong aktibidad. Sa ganitong kalagayan, kailangang muling maipaluklok ang mga mambabatas sa pamamagitan ng special election o pansamantalang ayusin ang proceso upang panatilihing gumagana ang institusyon.
d.) Emergency Powers o Constitutional Convention
Kung sobra ang krisis — halimbawa kung halos wala nang gumaganang Senado o Kongreso — may dalawang posibleng opsyon:
- Pagbibigay ng emergency powers sa Pangulo: Ayon sa Art. VI, Sec. 23(2), puwedeng pahintulutan ang Pangulo ng pansamantalang kapangyarihan upang tugunan ang pambansang krisis, ngunit dapat may batas na papabor dito.
- Pagpatawag ng Constitutional Convention: Para mabago o ayusin ang Saligang Batas, lalo na sa mga proseso ng pamahalaan, komposisyon, o pamumuno. Ngunit nangangailangan ito ng malawak na suporta at pagpapasya ng taumbayan sa pamamagitan ng plebisito.
Paano Isasabuhay ang Mga Prinsipiyong Ito sa Gitna ng Flood Control Scandal?
a.) Sa Katunayan — Mga Inirerekomendang Kaso
Sa kasalukuyang imbestigasyon, naglabas na ang NBI ng rekomendasyon na magsampa ng mga kasong kriminal laban sa ilang mambabatas at dating opisyal para sa mga paglabag tulad ng indirect bribery at malversation.
Kabilang sa inirerekomendang kasong ito ang Rep. Zaldy Co, at mga Senador Joel Villanueva at Jinggoy Estrada, kasama ang ilang dating opisyal ng DPWH at iba pang ahensya.
Kung magsampa ang kaso at mapatunayang nagkasala, ang mga naturang opisyal ay posibleng matanggal sa tungkulin at ma-disqualify — eksakto ayon sa probisyon ng Saligang Batas at mga kaugnay na batas.
b.) Pagpapalit Kapag Marami ang Mawawala
Kung sakaling sabay-sabay na bumitiw o matanggal ang maraming mambabatas dahil sa katiwalian:
- Special Elections ang pangunahing daan para mapunan ang mga bakanteng puwesto sa Kongreso at Senado. Ito ang legal na hakbang sa ilalim ng Konstitusyon.
- Ang COMELEC ang may responsibilidad magtakda at magsagawa ng special elections.
- Sa interim o pansamantalang panahon, maaaring hindi makapagkompleto ng sesyon ang Senado o Kongreso kung wala silang quorum.
- Kung hindi agad mapupunan ang mga upuan, maaari ring maharap ng lehislatura ang krisis sa kakulangan ng kapangyarihan.
- Kung lalala ang sitwasyon, maaaring legal na humingi ang Pangulo ng emergency powers upang manatiling gumagana ang pamahalaan habang inaayos ang komposisyong pampolitika.
c.) Mga Hamon at Limitasyon
- Ang special elections ay hindi agad-agad nangyayari; maaaring tumagal ng buwan bago maisagawa.
- Maaaring may legal na usapin kung kailan puwedeng ipatawag ang special election sa Senado — lalo kung malapit na ang susunod na national election.
- Ang pagbibigay ng emergency powers ay sensitibo at maaaring abusuhin kung walang solidong kontrol at balanseng kapangyarihan.
- Ang pagpapanatili ng transparency, due process, at karapatan ng nasasakdal ay mahalagang elemento sa anumang hakbang.
Konklusyon: Ano ang Dapat Asahan ng Bayan
Sa kasalukuyang flood control scandal, maraming mambabatas ang nasasangkot sa malawakang alegasyon ng katiwalian — mula sa pangangasiwa ng proyekto, pamimigay ng kontrata, paggamit ng hindi wastong materyales, hanggang sa kickback scheme.
Ang Saligang Batas ay may nakalatag na mekanismo upang mapatalsik ang mga opisyal na ito at pigilan silang muling pumasok o maghawak ng posisyon. Gayunpaman, kung marami ang matatanggal nang sabay, kailangang maipatupad ang special elections upang punan ang mga bakanteng upuan at tiyaking muling makapag-operate ang Senado at Kongreso.
Kung susundin ang konstitusyon at mga batas, ang paglipat ng kapangyarihan ay dapat maging maayos, may due process, at may partisipasyon ng taong-bayan. Ngunit sa kasalukuyang sitwasyon, malaking hamon ang bilis, pagsisiyasat, at pagpapanagot — lalo’t maraming posisyon ang maaaring manahimik dahil sa imbestigasyon.
Sa huli, nasa kamay ng mamamayan ang pagsubaybay, pagbibigay-pressa sa mga institusyon, at paghingi ng hustisya. Ang demokrasya ay hindi lang responsibilidad ng mga mambabatas — ito ay obligasyon ng bawat Pilipino.
“A timeline of the Philippine flood control scandal – ABS-CBN News”
“Politicians as contractors?’: Senate to probe alleged flood control …”
“Philippine flood-control projects made substandard to allow huge kickbacks, Senate inquiry told”
“NBI seeks criminal raps against lawmakers in flood control scam”
“The latest Senate coup is good news for those seeking truth in the …”
“Flood control scam raps eyed vs. Zaldy Co, 2 senators – PTV News”